กำลัง ๕ ประการของอริยสาวก

กำลัง ๕ ประการของอริยสาวก

ภิกษุทั้งหลาย กำลัง ๕ ประการนี้
๕ ประการเป็นไฉน คือ

• กำลัง คือ ศรัทธา ๑
• กำลัง คือ วิริยะ ๑
• กำลัง คือ สติ ๑
• กำลัง คือ สมาธิ ๑
• กำลัง คือ ปัญญา ๑

ภิกษุทั้งหลาย !

• กำลัง คือ ศรัทธาเป็นไฉน ?
อริยสาวก ในธรรมวินัยนี้เป็นผู้มีศรัทธา
ย่อมเชื่อพระปัญญาตรัสรู้ของพระตถาคตว่า
แม้เพราะเหตุนี้ๆ พระผู้มีพระภาคพระองค์นั้น
เป็นพระอรหันต์ ... เป็นผู้เบิกบานแล้ว
เป็นผู้จำแนกธรรม นี้เรียกว่ากำลัง คือ ศรัทธา

• ก็กำลัง คือ วิริยะเป็นไฉน ?

ภิกษุทั้งหลาย !
อริยสาวกในธรรมวินัยนี้
เป็นผู้ปรารภความ
เพียรเพื่อละอกุศลธรรม ...
ไม่ทอดธุระในกุศลธรรมทั้งหลาย
นี้เรียกว่ากำลัง คือ วิริยะ

• ก็กำลัง คือ สติเป็นไฉน ?

ภิกษุทั้งหลาย !
อริยสาวกในธรรมวินัยนี้ เป็นผู้มีสติ
ประกอบด้วยสติเครื่องรักษาตัวชั้นเยี่ยม
ระลึกตามแม้สิ่งที่ทำ แม้คำที่พูดไว้นานได้
นี้เรียกว่า กำลัง คือ สติ

• ก็กำลัง คือ สมาธิเป็นไฉน ?

(๑) ภิกษุทั้งหลายอริยสาวกในธรรมวินัยนี้
สงัดจากกาม สงัดจากอกุศลธรรม
บรรลุปฐมฌานมีวิตกวิจาร
มีปีติและสุขเกิดแต่วิเวกอยู่

(๒) เพราะวิตกวิจารสงบไป บรรลุทุติยฌาน
อันเป็นความผ่องใสแห่งจิตในภายใน
เป็นธรรมเอกผุดขึ้น ไม่มีวิตกวิจาร
มีปีติและสุขเกิดแต่สมาธิอยู่

(๓) เพราะปีติสิ้นไป เป็นผู้มีอุเบกขา มีสติ
มีสัมปชัญญะ เสวยสุขด้วยนามกาย
บรรลุตติยฌานที่พระอริยะทั้งหลาย
สรรเสริญว่า ผู้ได้ฌานนี้เป็นผู้มีอุเบกขา
มีสติ อยู่เป็นสุข

(๔) บรรลุจตุตถฌาน อันไม่มีทุกข์ ไม่มีสุข
เพราะละสุขและทุกข์ และดับโสมนัส
โทมนัสก่อนๆ ได้ มีอุเบกขาเป็นเหตุ
ให้สติบริสุทธิ์อยู่ นี้เรียกว่ากำลัง คือ สมาธิ

• ก็กำลัง คือ ปัญญาเป็นไฉน ?
ภิกษุทั้งหลาย อริยสาวกในธรรมวินัยนี้
เป็นผู้มีปัญญาประกอบด้วยปัญญา
ที่หยั่งถึงความเกิดและความดับ เป็นอริยะ
ชำแรกกิเลส เป็นเครื่องให้ถึงความสิ้นไปแห่งทุกข์
โดยชอบ นี้เรียกว่ากำลัง คือ ปัญญา

ภิกษุทั้งหลาย กำลัง ๕ ประการนี้แล.

- ปญจก. อํ ๒๒/๑๑/๑๔.